NARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI POLAKÓW RATUJĄCYCH ŻYDÓW

24 marca obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Dzień ten związany jest z tragicznym losem rodziny Ulmów oraz ukrywających się z ich pomocą Żydów, którzy 24 marca 1944 roku, w wyniku donosu, zostali zamordowani przez Niemców we wsi Markowa na Rzeszowszczyźnie. W tym roku mija 81 lat od tych wydarzeń.

Święto państwowe, którego celem jest upamiętnienie wszystkich tych, którzy z narażeniem życia udzielali Żydom pomocy podczas niemieckiej okupacji, ustanowione zostało z inicjatywy Prezydenta RP Andrzeja Dudy w 2018 roku.
W 1995 roku Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. We wrześniu 2023 roku, po blisko dwudziestoletnim procesie beatyfikacyjnym, dekretem papieża Franciszka, Ulmowie zostali ogłoszeni błogosławionymi Kościoła katolickiego. Szacuje się, że na ziemiach polskich w okresie okupacji niemieckiej, w dzieło pomocy ludności żydowskiej zaangażowanych było od 30 tys. do 300 tys. Polaków. Tylko niewielka część z nich została uhonorowana medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Oczywiście formy pomocy były zróżnicowane, począwszy od udzielenia jednorazowego wsparcia przez dostarczanie żywności do gett, wyrabianie fałszywych dokumentów, udzielanie noclegu i zapewnianie wyżywienia, na stałym zaangażowaniu w ukrywanie skończywszy. Różnie też przedstawiała się intensyfikacja pomocy w poszczególnych okresach II wojny światowej.
Polacy ratujący Żydów, było ich wielu - Irena Sendlerowa, Zofia Kossak, siostra Matylda Getter, Antonina i Jan Żabińscy, Alfred Kwarciak zmarły w 2021 roku -
JEDYNY BOLESŁAWIANIN -⁠ SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA.

Pan Alfred Kwarciak urodził się w Dubnie (przed 1939 r. powiat wołyński, obecnie Ukraina). Przed II wojną światową w okolicach Dubna mieszkało ok. dwunastu tysięcy Żydów. Wszyscy oni mieli zginąć latem 1942 r. na Szybnej Górze, miejscu eksterminacji Żydów pod Dubnem oddalonym od domu Państwa Kwarciaków zaledwie o trzydzieści metrów. Pan Alfred Kwarciak miał wtedy dziesięć lat i wraz ze starszym bratem byli świadkami śmierci setek okolicznych Żydów. W sierpniu 1942 r. do domu Państwa Kwarciaków przyszło w nocy piętnastu uciekinierów z Szybnej Góry, prosząc o udzielenie pomocy. Wśród nich było sześcioro dzieci. Rodzina Pana Alfreda znała ich jeszcze sprzed wojny. Państwo Kwarciakowie zdecydowali się im pomóc. Ukrywający się Żydzi spędzili w wykopanym schronie ok. dwudziestu miesięcy, aż do wejścia Armii Czerwonej do Dubna w marcu 1944 roku. Po zakończeniu wojny rodzina Państwa Kwarciaków została przymusowo przesiedlona na teren Polski i zamieszkała w Bolesławcu. W 1992 roku Pan Alfred Kwarciak otrzymał wraz z całą swoją Rodziną tytuł -  Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-kwarciakow
https://www.youtube.com/watch?v=oFHqq42xy_M
https://www.youtube.com/watch?v=58AvY96h3WY

Sprawiedliwi są wśród nas. Nieobojętni wychodzą naprzeciw innym ludziom, zwłaszcza tym, którzy potrzebują pomocy. W obliczu wojen, zbrodni czy terroru, bronią godności i praw człowieka. Przekraczają granice, tworząc wspólnotę wartości. Zawsze – dawniej i dziś. Każdy z nas może być Sprawiedliwym.

Beata Orczyk -⁠⁠ nauczycielka historii